Selasa, 13 Juni 2017

reriptan puisi bali- Galang Bukian

 I           PEMARGI*
    putu ardana bukian

lampahe megantung
kapacekring bucun langite
daki
saru
carik-carik lampah paglantes
kepuk kadi gambuh tanpa taksu
       kenyir surya sanje
masem
         ngewer ngekesang teja

ngutgutin dine
nyimbuhang peteng
peteng nyujuhang sepi
sepi muponin ening ten ngajum tej
tan keni lampah sane tuni
lampahe megantung
utawi
ulung kaered engseb surya

 *sampun embas ring majalah Canang Sari. No. 18. Th VII 2005





II                Somia

Galang gumilang sunaran suryane
mepidabdab liang
tan keliput sangsaye rerodan gulem
mepidarte sujati pikayun
            ening, ening, ening
sapunika kesinangguh tur keaptiap
            melarapan antuk suryak suarelangite
nyimbuhang tambe sumuyug muncratang
liang
            ring tilem kesangane
obor ngabar-abar nyapuin margi
mepidarte benjangan jagate mangde galang
kul-kul metkilit sinareng kenyung
mepidarte benjangan pare janane  mangde
            memargi melarapan kayun kedulurin laksana
suryak ring pempatan agung
            melarapan caru
nunggaling idep ngaskare jagat
            mugi tunggil idep, kayun lan laksane
sinarengan nreptiang rage ngelantur
                        nyekarin galah mangde ngraris
memarge dab-dab
ten kirang kenyum rikale mendak surya
            rikale nuntun caka anyar
galang gumilang langite mepidarte
            somia wateking butha buthi ngelekas dewa-dewi
trepti wyakti jagadhita ngametuang
            çantih, çantih, çantih
                                                                                    bungkulan, wengi ring pegrupukan 08


 ***********************



III             ENING
Nyeled muncuk bingine nyujuh pertiwine
                        Anggut-angut
Ketiben krebesan sabehe ngeribis dab-dab ngalub
Keentenin suare bajra lan sesayuban sumirik
                        Asep menyan lan majegau
Ketuntun kidung yadnya  runtuh saking atine ening
Mekawitan warge sari
            Ambune tipis, nyrere taru bingine
Mesape tis kedas damuh
Mengetelin rumase suci metuang çantih
            Nyungkemin teja bhawa
Ring pratiwinba linggih Hyag Toh Langkir
Memebawos jangih sunarine kekeberin
            Ngegol sampian penjor, pinake
                        Orti antuk suksma bhakti
Ring prabha bhawa sang hyang wenang

Nyeled muncuk bingine anggut-anggut
            Kesandingin ngelinting alon suare bajre lan sunari
Ngeringkes suksma sarire, nuntun rage mepikenoh ening

                                                                        Ngaturang bhakti ring Basukihan, 08


 ********************


IV                Tutur Puyung
Ade ketuturan satue, unduk tutur gumi jani
Kene satuane...
Iseng mebalih tipi, pang tau ortane tuni,
pang sing kepetengan gumi
Beh....cen pelem cen saje,
pada uyut pada caluh,
ne cerik kalah, ne gede munggah,
Babe-Babe basang cengkang,
Panjak cerik pebrere tuh kangkang, meilih puyung
Aduh.... iseng matiang tipi,
pesu ngelimurang ati, pang tau ortane dini,
Arah.... sing di tipi sing dini,
jadme jelih care lipi,
mai nyikut kemu nyegut,
 rame-rame ngorte partai,
ne jele uber jak rame,
ne luung  kaden berung,
pemuputne gumine canting camplung,
puyung ngapung   kadi
 capung prungung,
buke kepung.
Ahh…. iseng bengong,
ngematiang tipi, negak dini,
ngantiang ngipi
sambilang ngantos janji,
ne sing pasti,
ne sube pulesin nyelati,
ane lakar sing tepuk kanti mati,
ulian sing ngelah nasi.
                                                                                                ardana ’galang’bukian




 *****************************


V                Sewalapatra saking Buyan
                                    (sane serahina sayan ....)
              
Memogol di duur batu
Pitakene
Mepacek
Tan luluh ketempuk rik-rikan tis
            Bayu bukit Wanagirine
Sane taler mematu, tanpe saur
Ngengsek ngaksi ring sor
            Ngangsan arad I Buyan
                        Kelangkung putek
Sampun duluh rase
taler tan rumase rase
            dije mangkin metaken indik punike?
            Sire sane jagi nyawis petakenne?
Napi mawinan Buyan sungsut kadi mangkin?
Wiakti,
Nenten preside nyaurin
Duaning,
            Pitaken tur pesaur
Sane runtuh kadi damuh
katepen sunar suryane nyentak
rumaket rin rage
nenten patut metaken sira?
Nenten patut nyawis nika?
            Wantah pisaja laksana, patut
Ngwaliang swadharma I Buyan
            Mangde tan memogol pitaken ngelantur
            Mangde ta mematu rase ngelantur
                                                            dumogi


                                                                        Kopi ring buyan” 08


 *******************



VI      DE….NYESEL
            Tindakan gumi mule amonto 
Mule bebuluh idupe tuah acukcukan
Kene boye keto boye
Mai senglad kemu senglad
            Mekeneh nyujuh carang-carang rerikrikan idupe
Mule abungbung sesayutan angkihane
Cekoh-cekoh
            Cekeh-cekeh misi
Ngengsur angkih-angkih
Nguber pelaib peliat kitene
                        Nguber pekendel
Mule abucu sesepat tindakan ne
            Mai paling kemu paling
Nyongkok sikut
            Nyeleg entuk
Kanti kekeh, ketug bayune
            Ulian ke sebengin bucu
Lelingsen semitane
Mule akupak bayune ngangsehang
                        Memule budi
Ngidiang aketelan kecuh budi karma
Pang ne abuluh maang suluh
            Ne abungbung sing ngeranang buung
Ne abucu ngeranang payu
            Ne akupak sing ngeranaang nungkak            
                                    De….nyesel


                                                                        Karo-bude 180707 kubutunggal






VII                 HALLO…PAK GEDE

                                    Dugasne maluan,
“Ye……tumben pak GEDE tuun mai”
            Keto pesadun krimik gumine
kepingon
            Wireh nembe anake GEDE
                                    Mekenyem-kenyem di warung Men Lutire
            Warung rompok tiing medinding tapis meraab apilan tuduh meteteh batu bate
                                                            Metali duk
                                    Dugasne maluan,
“ye……tumben pak GEDE teke mai?!”
            Buin keto pesadun krimik gumine
Kepingon
            Wireh nembe anake GEDE
                                    Mesile tiding di warung tuak Nang Somplogan
            Warung megalar tiing  meraab ban carang asem
                                                Melumur bongkol tiing
“ Men Lutir jak Pan Somplogan yen saye buin pidan menek
warungngene lakar kebenain saye, Yen.......? ? ?

                                                Keto dugas imaluan
                                    Ane jani
“ye…….dadi sing taen mai jani pak GEDE?!”
            Metakon pedidi jani Men Lutir ,Nang Somplogan teken gumi
Mesaut gumine,
            “pak GEDE nak be GEDE, metimpal jak nak GEDE-GEDE, apebuin kantong basangne GEDE sing be lakar ngalih gae nengokin anak lacur GEDE-GEDE          
Diapin pidan bibihne GEDE-GEDE lakar maang suarge ane GEDE cutetne sing ade ape DE….!.”
            Ane jani
“ye………pak GEDE  adi sing nyerere….?

 *********************
Bungkulan,karo anggara 170707





IX              ANGGO PEKENDEL

Dingehang munyi sulasihe ngengkik
            Doh pare sing tau wiwitan munyi
Ngengkik ngentenin angine ngangsel-angsel
Ngapulin gumine mererod peteng
                        Mepeed bang ,
Jangih sunarine nimpalin
Anggon pekendel gumi
Nyaruang pekeweh
            Ngengkebang sebet
Nesil pemunyin jangih , uli bet tan sudi ke  jamah
 Ngeruntutin  geguritan gumine jani
            Pelayonan campah
            Mekawitan warga sari semaya
                                                Mesayong semu jun   
                        Ngrimikang petenge tanpe dingin
Dingehang melahang Sulasih ngangsan jangih
Ngae ngundap uyuk I Cilalongan di bingin anget
Ngisinin pekendel isin gumine 
                        Ane ngansan tuh -   suluh


***************



X.            CUH  !!!

Cuh !!
Sebilang sledet , mepunduh di bucu umahe mebo tai bikul
Sebilang liwat, tangkahe kecosin bikul
Cuh !!
Sebilang bucu umah misi bikul
Sebilang rurung misi bikul
Minab merane carik ngelimbak
                        Telah – kedas
Isin carik kerusuhin bikul
Telah isin carik, kedas tanah carik gut-gut bikul
Cuh!!
            Peliat paling, sebilang bucu
                        langite peselanting meikuh bikul
            angine ngiberang tai bikul
Cuh!!
Bikul.....bikul....bikul
Dini bikul.
                        Ditu bikul
Ngamah ikuh
                        Ngusapin tendas
            Kedas sing mesise adaki kuku
                        Care jani
Langit peselating meikuh bikul
           
Eeeee.........kkkk, cuh.....!
            Ngemenekang  pejalene
            Ngangsan mokoh bikule pecroet mecande
            Ngangsan enceh otak bikule
            Ngangsan gembrong bulune mepupur
                                    Tanah barak
                        Ngalahang cupak tanah
Uueeekk.... cuh..!
            Meilehan mebo polo bikul
Hii..........



 *********************



XI            Mesatya Gumi
I
Gending gumi metetanduran urip
Peketel-tel karme nyujatiang pikayun
Tanpe sangkan,...
Sunar sasihe makalangan nesilan kunang-kunang
            Mesesanjan punia  angin

II
Tanpe rarapan sujati ring tepin kayun
Mesurat tur nyulam pikayunan ngerinsing ning
Mepaice kembang tembang sutri
Meselonding ampehan hyang baskare
            Nganyudang rambut pertiwi
Embas kesir-sir

III
Kukus arum ngulayang layang
Ngadegin teteleb kekelik ngitehin ambare
Kadi jagat ke ayomin hyang Narayani
            Ngelangkung nreptiang koripan
Kelep sumirik ambune putih
            Mererpan nguruh satya wacana
                        Taler kepatutan satyeng gumi


 *****************************


XII      KAGEN RING SUNYA JAGAT                          

                                                                                                            ardana bukian
            Rikale sunya, kangen titiang ring jagate
Jagat sane landuh, raharje lan rahayu
            Mepaileh sampun titiang
Ngeruruh sesibuhan hening kasunyan jagat
                        Ical tan kepanggih, wireh
Batu-batu kaang jagate
Benyah bebiayutan ritatkale didih-didih momo angkare
            Nyusupin tur neleb, tanpe wates
ngeluluhang
            saka-saka pengrajeg satyeng jagat

            kangen titiang ring sesolahan gilik
ngegolang kampid  kupu-kupu tarum jagate
  mesolah rejang langit sane wyakti
neltel-neltelang santi sane ageng wigunanye
nyujatiang agem-agem laksana rahayu
                                                nanging
mangkin rumase jagat titiang tan ma rah
            kembang lem-lem
sekadi titiang sane leleh , puyung naanang
 kangen maambuh tis kasunyan jagat

aduh....jagat titiang meurug byuta
mepangsegan , mekalung angen lan kaliput dening awidya
            putek, tur memogol

sunyan jagate mangkin, mesile tiding ring muncuk
                                    kaang sane ngansan rered tur lapuk
ngaksi sander- sinander didih-didih ombak momo
ngelikub tan patepi tutur nyane,
ngubes tur nguber sunyane sane sampun meengsek
            nesil ring prung-prung bucun langite

ah..... titiang nedunang kangen ring kenyung bulan
 sane nyerarit tipis
nyunarin jagra sunya
            taler nyantos sesolahan lan lampah jagate ma rah



 *********************




XIII             PINUNAS
                                                                                                            Ardana bukian
            Kesumbung kenyung manis dine
Tanpe parisel-sel
            Tanpe sebet ngubengin rage
Gending gumi metembang alus
Alon nyirsirin pikayunan luwih
Ngurati bakti ngelutin pertiwi
Nguruh Pertiwi  rah-ayu
Rahayu,   rahayu,    rahayu
Metatah kare kalih ngastiti
            Dados pemungkah pengrupakan
Pikenoh luwih nuntun,
Pebawos wyakti meduluran,
Laksane  nganutin ring
pituduh sanghyang Agama keanggen
Titi pengancan ngaturang karma ring
                        Hyang Swadyaya



 **************************************************************



XIV.          AKEH KEPETANGAN

Wengi metangi tandang-tandang
Tanpa warah lesu
Anteng ngemargiang swadharma padha

Katepenin sunar damar langit
Keigumin solah kupu-kupu barong
Mesesanjan
Malila cita ring tepi segara

Angub ngatonang ipun mesusatya
Naging ajerih manah yaning sampun kapetengan

Genah suci pawedan hyang Baruna
Dados genah i kupu kapetengan
Tan manuting sesana becik dados jadma magama

Nunas ica
Wengi gegeson memargi
Mapeungu sweca galang
Munut kayun masunar
            Ngicalang sekancan kapetengan jadma
                                                                       

BUNGa  KedatUan  LANgit
                                                                        Mei,09             


 **********************************************************


XV,     GIRING WAWANIN

Malih titiang ngewawanin
Mapeungu , nangingiang semeton sane sampun
            Me – ta – ngi
Bali kocap pulo Dewata
                        Sampun uning!
Bali kocap suarga nyekala
                        Sampun uning!
Bali kocap keanggo conto budaya lan seni
            Sane ajeg ring jagate
                        Sampun pastika!
Bali kocap ajengan sane anget kedotang investor
                        ...................? bengong
Bali kocap nyenikang nyenikang kagelahang olih krama Bali
                        Ah.................! bongol
Tanah Bali sampun ke sertifikatin olih anak dura
                        Bih................? tan rungu

Malih titiang wawanin
            Kari ajeg bali?
            Ring napi?

Ring aran.....?




 **************************


XVI   OM SWASTYASTU

            (pilpres-2009)

swastiprapta titiang nyakupang tangan
                        angastungkara
            nyungkemin jagate mangkin
            mogi mijil, sesuluh urip becik
            tan momo, tan angkara
            rikalaning kocap piodal agung
duaning, jagi ngemacikang lampah
                                    I guru wisesa

Om Swastyastu, ring pemilu
            mogi rahajeng,
tanpe metuang  ketel rah,
tanpe saling ajeng ring pasemetonan
            mogi lanus- sida karya
santi jagate


BUNGa  KedatUan  LANgit
                                                                                    Mei 09
***********************************
XVII BALI PARADISE

Bengong ngatonang kawentenane
Alas , gunung, segara ngametuang madu
Lila sang adnyana mapidabdab tis ngametuang angub
Inggihan suarga nyelantara kocap ring jagate maya

Pidabdab agama lan budaya memargi antar
Anuting pemargi kawitan – leluhur sane nguni

Raris napi sane sarat kabuatang mangkin?
Angga, pamuus, lan parilaksana tan matunggilan malih

Duwe jagat sami sampun ical, sampun kapaid solah momo
Inggihan kama muang artha mamurti tanpa teduh dharma
Sasuduk tan malih kaduduk
Egar ring sajeroning parisolah tanpolah solah melah
                                   
                                               
BUNGa  KedatUan  LANgit
************                                                                                    Mei 09

XVIII                 TAKSU
                          Ngiring yatnain,
doning, jagate kadi tarune tuh..
                          akidik sledet tatit,
                                    agni pemuputnyè

yatnain,
kadi taksu rumaket ring tapel
mapaiket saling semu girang
ngeletok – seledet telek
ngawi erang manah ngatonang
                          tapel lan taksu mepaiket kanti riwekas
                          diastun tan bungah  ka kelěs pepayasan
                         
                          yatnain,
ring pasemetonan, pascat ngelarang
                          rumaket i taksu tapel
                          ngaskara jagat ,idup rahayu
diastun akeh kober-kober  partai ne mejajar
                          dharma negara ngiring laksanayang
                          satya negara ngiring gelarang
nunggal ika ngrastiti jagat      



BUNGa  KedatUan  LANgit
                                                                                    Mei 09

 *********************


XIX                       DE MILU-MILU
                          pemilu jalan astitiang
                          jalan mekejang dadi pe-celang
                          apang jagate galang
                          galang ulian celang
                          sing ulian megarang
                          yen ade nak megarang
ulian pemilu
ih....de milu.-milu,,,!!

BUNGa  KedatUan  LANgit
                                                                                    Mei 09

  ***********************



XX,                 Ten mejumu

Akeh angiber-iber ring langit baline
Sekancan warna-warni kadi hyang lalah
Ngusurin kedepan langit birune
            Nanging
Yen dados ketunas
Akehe boye je kedadosang piranti
Ngebyuran byute
            Kadi nguni
Rikalaning rauh karya agung
sane mewasta pemilu
ring warsa siu sangangatus enamdase lima
lan siu sangangatus sangangdasa sia
Akeh warna,  akeh tetujon
Dados byute tur memati-mati
Nyama, pianak, bapa, lan  braya

Mogi akeh warna kadi canang sari
Sandat, jepun, pacar galuh, gumitir, pandan arum
Mesikian ring ulatan janur
Ngulati kayun asiki subakti
mangda rahayu sami

                        BUNGa  KedatUan  LANgit
                                                                                    Des’08




 ****************************








XXI.                                                Pageh

Yen mewali ring rage
Ten  nyandang malih sumangsaya
Yadiastun gumi mangkin kadi puniki


                        BUNGa  KedatUan  LANgit
                                                                                    Des’08



****************





XXII,    PAN MILU
                                                                                   Majeng ring Jero Gde  gumi

Akeh mangkin kenyume manis
Manis-manis
nanging yen ngentungan kayun ke ungkur
mewaton indik polah kenyum manis     dumun
            kenyume wantah ring lambe tan me untu

sane semaya kewedar rikalaning ngentungan kenyum
pang polih pengugu kramane
                        akeh sane tan maisi
sami pongpongan,
nika mawinan kenyum lambe tan meuntu
tan nyegut pisaje.

Mangkin malih akeh ngadol kenyum
Nunas pengugu, nunas restu
Pang panyu ngeruruh langu

Yenning jati-jati dados prekangge jagat
Ngiring untuin ragane ring lambe
Mangde tan dados
            Singa ompong
Galak ring raungan sakewala
mekirig yen wenten meseh
 kerane tan mauntu
Sampunang dados Pan Milu ring Pemilune
Milu-milu kenyum lan ngeraos
Sakewala
tan milu-milu ring pisaje.
                        Ngiring sujatian kayun, kenyung lan laksana
Ngeruruh kesujatian urip.
Tan siluet sane mepajar ring arep krama
                        dumogi

                                                                                                                     (pil caleg)                               
                             BUNGa  KedatUan  LANgit
                                                                                           Des’08





***************



XXIII.           NANDUR IPIAN ALAS
                                               
Semeng sayonge ngerepe ngintipin
 hyang baskarane
done basene ketuludang damuh
          mengetel di bungan gadunge kembang lem-lem

ketekepin kamen akupak tapis
Pan Reka  nungkuk metimpal kopi
                             Anget tanpe gule
Peliatne sawang metekin ulungan don
bingine di duur bukite
                   ngansan kapah
katekepin tower ane melepah
                             nepes alas  ngebah akah
”pe..ngidih pis pe..” pianak Pan Reka lakar masuk
          Pan Reka ngetuh nyeeng lima cenik pianakne
Sing mesaur, wireh iteh ngelindeng
                                      Ngilindeng di keneh nyeliksikin alas
Metetanduran Base, isen, lan gamongan di beten tarune gede-gede.
” Bli... idih pis..e, anggon mli baas..” men Reka lakar kepeken
          Pan Reka sing mekijep ngusapin pengidih kurenane
Aji ipian
Pan Reka ngelut pianakne lan kurenane.
                   Keusud tur kedandan nyliksikin alas
                             Metaru Tower.
Ngentungan lampah , metetanduran base, gamongan, isen
Muah ipian
                Dibeten taru tower duur bukite
Mogi nged....nged.....nged...
                  

ardana bukian**





Tidak ada komentar:

Posting Komentar